Haiti : Çete savaşları ve ABD’nin manevraları

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Dışişleri Bakanı Anthony Blinken 11 Mart’ta, Haiti ile ilgili bir toplantıya katılmak için Jamaika’ya gitti. Ertesi gün, Haiti’nin başlıca çete lideri tarafından görevinden ayrılması talep edilen Başbakan Ariel Henry istifa etti.

Jovenel Moïse’nin 2021 yılında öldürülmesinden sonra cumhurbaşkanı olan Ariel Henry’nin « teşvik edilen » istifası, ülkenin kontrolünü ele geçirmek isteyen çeteler
arasındaki rekabet ve savaşlara sahne olan Haiti’ye merkezi gücü yeniden getirmeye çalışan Amerikan manevrasının bir parçası.

Bu silahlı çeteler, aylar geçtikçe hakimiyet alanlarını genişlettiler ve yetkilerini pekiştir-diler. Yolları kesip ekmek parası için çalışan işçileri fidye için alıkoydular, irili ufaklı işletmeleri vergilendirmekle, sokakta rastladıkları herhangi birini öldürmekle yetin-meyip, polis karakollarını bastılar ve hapishaneleri boşalttılar.

Çeteler, 29 Şubat’ta, Port au Prince havaalanını, Sivil Toplum Kuruluşları ve batı elçilikler gibi resmi binaları hedef alıp, büyük bir yıkım gerçekleştirdiler. Haiti burjuvazisi ve Batılı yöneticiler, cinayetler, tecavüzler ve kıtlık, ne ülkeden kaçabilen, ne de dikenli tellerin arkasında barikat kurabilen ülkenin yoksul çoğunluğunu vurduğu sürece, bu çetelere göz yumdular. Çete liderlerinin çoğu, şu ya da bu siyasi liderin hizmetinde olan, grevleri ya da işçi gösterilerini bastıran, öğrencileri ya da muhalifleri döven onların eski uşaklarından oluşuyor.

Barbekü olarak bilinen Jimmy Chérizier ya da iktidar için yarışan Guy Philippe gibi diğerleri ise, uyuşturucu kaçakçılığına yönelmiş eski polis memurları. Farklı zamanlarda Macoutes, Chimères ya da diğer şiirsel isimlerle anılan bu silahlı çeteler, yerel ya da diğer kentlerdeki burjuvazinin, Haiti’li emekçileri onlarca yıl boyunca düşük ücretlerle çalıştırıp sömürmesini, kâr elde etmesini sağladılar. Bugün, bu savaş köpekleri efendilerini ısırıyor ve elde edebilecekleri bütün gücü talep ediyorlar.
Barbekü, kendisini, başkentin büyük bölümünü kontrol eden bir çeteler grubu olan G9’un lideri olarak kabul ettirmiş bulunuyor. Ekvador’da eğitim görmüş eski özel kuvvetler mensubu, eski polis komiseri, eski senatör, uyuşturucu kaçakçılığından ABD’de hapis yatmış ve kısa süre önce serbest bırakılarak Haiti’ye dönmüş olan Guy Philippe ile iktidar için yarışıyor. Şimdi kendilerini « özgürlük savaşçıları » olarak adlandıran bu iki gangster, Guy Philippe başkanlığında bir « Devrim Konseyi » oluşturdular. Son saldırılarının amacı, ABD hükümetinin kendi «Konseylerini» resmi geçiş iktidarı olarak tanımasını sağlamakdı. Ariel Henry’nin istifası bu olasılığı doğruladı.

Karayip Topluluğu’nun başkanlığını yürüten Guyana’nın devlet başkanı, bu istifanın « barışçıl (!) bir geçiş ıktidarının, kısa vadeli bir güvenlik eylem planının ve özgür ve adil seçimlerin önünü açtığını » söyledi. ABD’li danışmanlar, Guy Philippe ve Barbekü’nün, « Devrim Konseyi » ni Jamaika’daki toplantının sonunda açıklandığı gibi « Haiti sivil toplumunun geniş bir kesimini kapsayan Geçiş Konseyi » olarak gizlemeyi başarabile-cekler mi?

Blinken’in « krizi çözmek » için vaat ettiği 133 milyon dolar bu iktidar adaylarını memnun edecek mi? Haiti’nin kaos ortamında, aslında bir çete diktatörlüğü olan bir duruma demokratik bir kılıf giydirmek söz konusu olacak.

Haiti’nin işçileri ve yoksul sınıfları, bu iğrenç manevraların sonucu ne olursa olsun, birçok kez tecrübe ettikleri gibi, bu yeni durumdan da bekleyecekleri hiçbir şey olmadığını biliyorlar.

(13 .03.2024)