İran: Kadınlar pes etmiyor
Mahsa Amini’nin İran ahlak polisi tarafından öldürülmesinin üzerinden iki yıl geçmesine ve bu cinayetin yol açtığı isyanın acımasızca bastırılmasına rağmen, İslam Cumhuriyeti rejimi boyun eğmeyi reddeden kadınları kırmayı bastımayı başaramadı. 15 Eylül Pazar günü, Kadın, Yaşam, Özgürlük hareketinin başlangıcını anmak üzere, binlerce siyasi mahkumun tutulduğu Tahran yakınlarındaki Evin cezaevinin kadınlar kanadından 34 kadın, «hükümetin baskıcı politikalarına karşı» açlık grevine başladı. «Sonuna kadar direneceğiz» ve «Teslim olmayı reddediyoruz» diyerek şarkılarımı ve mücadele mesajlarını kaydederek, dış dünyaya yayınladılar!
Bu kadınlardan, sendika militanları, Sepideh Qolian gibi avukatlar, gazeteciler ya da insan hakları savunucusu demokratlar ve 2023 Nobel Barış Ödülü sahibi Narges Mohammadi gibi bazıları, 2022 isyanından çok önce, grevler, siyasi eylemler ya da rejim karşıtı açıklamalar sonrasında hapse atılmıştı. Diğerleri ise Eylül 2022 ile 2023 baharı arasında rejimi sarsan aylar boyunca onlara katıldı.
Kadın erkek, emekçi, entelektüel ve sanatçı kökenli 14 binden fazla kişi tutuklandı, bazıları idama mahkum edildi ve öldürüldü. Yaklaşık 500 gösterici sokakta ya da polis karakollarında polis tarafından vurularak öldürüldü. Bu kitlesel baskı toplu eylemleri durdurmuş olsa da protestolar hiçbir zaman sona ermedi.
Kadınlar bugün bile, özellikle Tahran’da, sokakta, metroda ve diğer kamusal alanlarda başları açık dolaşmaya devam ediyorlar. Turlarına yeniden başlayan ahlak polislerine cesurca meydan okuyarak para cezaları, iş kaybı, tutuklama, dayak ve dava gibi baskı ve şiddet yöntemlerine maruz kalıyorlar.
Avrupa’dan gelen haberler Batı yönelimli küçük burjuvaziye odaklanırken, rejime duyulan nefret emekçi sınıflar tarafından da paylaşılıyor. Emekçi sınıflar, ifade özgürlüğünün olmamasıyla birlikte, ABD ambargosu ve rejimin ileri gelenleri tarafından kendilerine verilen tekellerin neden olduğu kıtlık ve hayat pahalılığının yanı sıra ödenmeyen ücretler ya da yaşamın gerekliliklerini karşılayamayacak kadar düşük ücretlerle de mücadele etmek zorunda.
Bu güvensizlik, tutucu Ebrahim Raissi’nin kaza sonucu ölümünün ardından 28 Haziran ve 5 Temmuz tarihlerinde yapılan erken cumhurbaşkanlığı seçimleri sırasında da dile getirildi. Sözde reformist aday Mesud Pezeşkiyan seçildi, ancak seçmenlerin yüzde 60’ından fazlası, rejim tarafından düzenlenen seçim maskeli balosunu kınayarak, hoşnutsuzluklarını seçime katılmayı reddederek gösterdiler. Kısa bir süre önce Pezeşkiyan, ahlak polisinin «artık kadınları rahatsız etmeyeceğini» ve aslında gözetim altında olan ve birçok uygulamaya iki yıldır erişilemeyen «internet üzerindeki kısıtlamaları hafifleteceğini» duyurmak zorunda hissetti.
Bu vaatler, yalan bile olsalar, başta gençler ve kadınlar olmak üzere halkın hareketliliğinin devam ettiğini ve rejimin de bundan rahatsız olduğunu gösteriyor.
(LO, 18.09.24)
