Halkın hoşnutsuzluğu hala çok derin
16 Şubat ve 22 Şubat’ta Cezayir’in büyük şehirlerinde, Abdelaziz Bouteflika’nın beşinci dönem için adaylığının açıklanmasıyla tetiklenen halk hareketi Hirak’ın ikinci yıldönümünü kutlayan gösteriler başarılı oldu (Hirak arapça Hareket anlamına geliyor ve Cezayirde 16 Şubat 2019’da başlayan protesto gösterilerini adlandırmak için kullanılıyor).
Şubat 2019’da ülkenin hidrokarbon zenginliğine rağmen, nüfusu kötü yaşama mahkum eden yozlaşmış bir iktidara karşı öfke patlak verdi. 2 Nisan’da ordu şefi Ahmed Gaid Salah, Bouteflika’yı istifa etmeye çağırdı.
Neredeyse bir yıl boyunca "sistemin" sona ermesini talep eden hareket, iktidardan kaynaklanan tüm siyasi çözümleri reddedecekti. Ancak protestolar ve Aralık 2020 cumhurbaşkanlığı seçimlerini boykot etme çağrıları yeni Cumhurbaşkanı Abdelmadjid Tebboune’nin seçilmesini engelleyemedi. "Kutsanmış" olarak nitelendirdiği Hirak destekçileriyle etkileşim kurma, vicdan esirlerini serbest bırakma, halkın satın alma gücünü arttırma vaatleri istikrar isteyen seçmenlerin bir kısmını baştan çıkarmayı başardı. Tebboune’un vaatlerine olan bekle-gör tutumu ve yorgunluk daha sonra devam eden protestoların şiddetini azalttı. Bu bağlamda, Mart 2020’de salgının gelişi bir protesto yılına son verdi.
Ancak Tebboune’un iyi karşılanma durumu kısa sürdü. Petrol fiyatlarındaki keskin düşüş ve sağlık krizi, ülkedeki ekonomik ve sosyal krizi daha da kötüleştirdi. Şirket iflasları çoğaldı. İnşaat sektöründe iflaslar on şirketten altısı için geçerli hale geldi. Bir yıl içinde işsizlik patladı, yüz binlerce işçi kendilerini sokakta buldu; birçok borçlu küçük patron, tüccar, zanaatkar ve kendi girişimcileri olanlar da bu akıbete uğradı . Enflasyonla birlikte satın alma gücü çöktü, değerinin dörtte birini kaybeden dinarın düşüşüyle bu daha da ağırlaştı.
Gelecek özellikle gençler için çok karanlık. Bu yıl onbir bin genç Avrupa’da daha iyi bir yaşam umuduyla derme çatma teknelerle yola çıktı. Cezayir’deki bir üniversite yurdunda bir öğrencinin ölümüne neden olan son yangın halkı şok etti ve öğrencilerin sefaletini ve sıkıntılarını ortaya çıkardı.
Yaşam koşulları iyice kötüleşti. Zaten terk edilmiş olan hastaneler, kasvetli koşullarda salgın hastalık ile uğraşmak zorunda kaldılar. Tebboune’un sağlık sisteminin performansı hakkındaki yorumları tiksintiye neden oldu çünkü kendisi Covid-19’dan olduğunda üç ay boyunca Almanya’da tedavi oldu.
Anayasa referandumunda alınan hezimetten, büyük ölçekli boykotlar ve uzun süre ortadan kaybolmasından sonra Tebboune şimdi kontrolü yeniden kazanmaya çalışıyor. Kuşkusuz, halkın öfkesinin yeniden başlamasından korkarak bir kez daha Hirak taraftarlarına ulaşmak istediğini ve düzinelerce “düşünce suçu” iddiasıyla cezaevine atılan insanı serbest bırakacağını iddia etti. Eylül ayında hükümet değişikliği yapacağını, meclisi feshedeceğini söyledi ve erken seçim ilan etti.
Tebboune; yeni, genç ve yozlaşmamış bir siyasi sınıf yaratmak istediğini söylüyor. Ennahda İslamcıları veya FFS Demokratları gibi siyasi güçler diyalog çağrısına olumlu yanıt verdi. Hirak sıralarında ifade edilen özlemleri somutlaştırdığını iddia eden PAD (Alternatif Demokratik Sözleşme) üyeleri öne çıkıyor. Fakat hepsi de krizin derinleşmesiyle birlikte işçi ve emekçi sınıflarının çıkarlarıyla giderek uzlaşmaz hale gelen burjuva bir toplumsal düzenin temelinde kalıyorlar.
Sefaletten kurtulmak ve onurlu ve özgür bir yaşam için umut etmek için, insanları baskı altında tutan bu sosyal düzeni yıkmaktan başka bir çıkış yolu yoktur. (24.02.21)
