İşçi öfkesindeki patlama
Ağustos ayı başında İran’da petrol sanayisinde petrol, gaz ve petrol-kimya sanayilerinde binlerce emekçi greve gitti. 8 ve 9 Ağustos günlerinde işçi sınıfının yeni öfke patlamalarına tanık olundu.
Temmuzda, petrol-kimya işkolunda çalışan bir işçi ülkenin güney-batısında bulunan Mahşahr kentinde yaklaşık 50 derce sıcaklıkta çalışıması sonucunda ölmüştü. Haziranda Yadavaran Hoveyzeh petrol kuyularında çalışan bir işçi maaşlarının ödenmemesini protesto etmek için intihar etmişti. O dönemden bu yana, sosyal medyada yayınlanan raporlardan, videolardan ve rejim karşıtlarının yayınlarından öğrendiğimize göre ödenmeyen ücretleri, ikramiyeleri ve sefalet ücretlerine karşı, bunaltıcı sıcaklar altında her geçen gün kötüleşen çalışma ve yaşam şartlarına karşı, grevler yayılıyor.
Grev dalgası, İran Körfezi bölgesinde bulunan Güney Pars gaz yataklarının yanında kurulu rafinelere sıçradı ve burada çalışan 10 bin işçi greve gitti. İndustriAll sendikasının yayınladığı bir rapora göre “greve katılan işçiler, işçi simsarlığı yapan ve kaçak işçi çalıştıran şirketlerin kiraladıkları vasıflı inşaat işçileri, elektrik uzmanları, lehim ve boru döşeme uzmanları gibi vasıflı işçilerdir. Bu işçiler bu şartlarda dünyanın en büyük doğal gaz yataklarında çalıştırılıyor. İşçiler 20 gün aralıksız çalıştırılır ve sonra 10 gün izinleri var. Çalıştıkları günlerde geceleyin yandaki barakalarda yatıyorlar.”
Ardından grevler, İsfahan rafinerisine ve sonra dört başka rafineriye ve sonra Lamerd petrol-kimya tesislerine sıçradı. Ücretler çoğu zaman çok geç ödeniyor ve bu nedenle son aylarda grevler yapıldı. Öncü diye tespit edilen emekçilere karşı baskılar yapılıyor.
Kuzistan eyaletindeki dev tarım sanayisi bölgesinde bulunan Haft Tappeh şeker fabrikalarında bir buçuk ay boyunca grevler gerçekleştirildi. Burada Kasım 2018’de de ücretler ve çalışma şartlarıyla ilgili uzun süren grevler yaşanmış, işçi militanlar başta olmak üzere, onlarca tutuklanma yapılmıştı. Bazısı hapse mahkum oldu, bazısına farklı cezalar verildi, bazısına işkence yapıldı. İsmail Bakşi isimli işçi, Ocak 2019’de ceza evine atıldı, işkence gördü ve sonraki sonbaharda 14 yıl hapse mahkum oldu, 74 kırbaç cezasına çarptırıldı.
Ekonomik durumun daha da kötüleşmesi sonucu, ABD’nin uyguladığı ambargo yüzünden ve Trump’ın İran’a karşı tek başına nükleer anlaşmadan çekilip baskıyı artırması nedeniyle 80 milyon nüfusun büyük çoğunluğu ekonomik olarak boğulma aşamasına geldi. Geçtiğimiz kasımda, akaryakıta vergi artışı yoluyla yapılan yüksek zamlar yüzünden büyük protesto yürüyüşleri olmuştu ve kanlı bastırılmıştı. Şimdi koronavirüs yeni bir tehdit, Şubat ayından bu yana resmi verilere göre 19 bin kişi öldü; üst düzey bir memura göre gerçek rakam, bunun üç katı.
Her şeye rağmen İran yöneticileri, Çin ile yaptıkları görüşmeler ve pazarlıklar nedeniyle büyük işyerlerinde mümkün olduğunca hoşnutsuzlukları azaltmaya çalışıyor ve bu nedenle emekçilerin bazı isteklerini yerine getirip, diğer yandan işçi militanlara ve muhaliflere karşı baskıyı artırıyorlar. İşçi sınıfının kadın ve erkek üyeleri, her şeye rağmen cesur bir şekilde rejimin diktatörlüğüne karşı direnişini devam ettiriyor. (LO, 14.08.2020)
