Hükümet eski, sorunlar yeni
15 Ocak’ta Rusya Cumhurbaşkanı’nın geleneksel ulusal seslenişi, parlamentoya sürpriz olmadı. Sözde sosyal önlemlerin ve hatta Anayasadaki değişikliklerin duyurulması sıradandı. Ancak Putin, konuşmasında hiç bahsetmediği halde aynı gün, Başbakan Medvedev ve hükümetini görevden aldı.
Putin, ülkeyi yönettiği son 20 yılın 15’inde Medvedev ile birlikteydi. Anayasa, Putin’e arka arkaya iki defadan fazla başkan olma imkanı tanımadığı için 2008’de dört yıllığına, sonra kendisine devredeceğine güvendiği Medvedev’e koltuğunu emanet etmişti.
Rusya, birkaç yıldır giderek artan dış ve iç baskı altında. Putin, hükümetine küresel ortalamanın üzerinde büyüme talimatı verdi ama tersi oldu. Rus ekonomisi durgunlaşıyor, yoksulluk yayılıyor. Her yedi Rus’tan biri, ayda 150 avrodan daha az para ile yaşamak zorunda. Rusya’nın ana döviz kaynağı olan petrol ve gaz için rekabet arttığından gelir azalıyor.
Rusya’daki nitelikli iş gücünden ve işçilerin yasal korumasının azlığından yararlanmak için gelen büyük kapitalist gruplar, üretimi azaltıyor. Ford, Renault, Volkswagen, vb., tensikat yapıyor ve emekçiler, kötüleşen ücretleri kabul etmezse, sokağa atılma tehdidiyle karşılaşıyor. Her yerde, sanayi ve hizmetlerde, Batılı yaptırımlar yüzünden veya daha pahalı yerel ürünler kullanma zorluluğundan dolayı ücretler, yükselen fiyatlara ayak uyduramıyor. SSCB’nin dağılmasından sonraki en karanlık saatlerde olduğu gibi, aylarca ücret ödenmediği oluyor.
Hoşnutsuzluk sağlık ve eğitim sektörlerinde, yüksek teknolojide grevlere yol açtı.
Emeklilik yaşını erkekler için beş yıl; kadınlar için sekiz yıl uzatan reform karşısında 2018’de geniş bir hareket olmuştu. Eylemler, ülkenin bir ucundan diğerine, gösterilerle yayılmıştı.
Putin bu reformunu Medvedev’in üzerine yıktı. Sonuçta satın alma gücündeki düşüşle birlikte, Başbakan Medvedev’in kamuoyu notu %38’e düştü, bu da görevden alınması için yeterli oldu.
Medvedev bunu hak da etti; insanlar, sosyal medyada büyük servetine ve Toskana’daki lüks villalarına atıfta bulundu. Ancak bu durum Putin’in hesabına artı olarak yazılmıyor, çünkü o da son zamanlarda oldukça yıprandı.
Putin bu nedenle 15 Ocak’ta, 10 milyar dolar tutarında, gaziler için büyük bir ikramiye ve vatanseverlik görevini yapacak yani çocuk doğuracak annelere tahsis edilmek üzere, bir dizi sosyal önlem açıkladı. Kadınların çalıştığı şirketlerde, bu ikramiye çok fazla tartışma yarattı ama amaç Putin’i desteklemek değil, hangi acil ihtiyacı karşılayabileceğini sorgulamaktı.
Putin eski bir deyimi kullanmak istiyor: “Bizde iyi bir Çar var ama etrafı kötü boyarlarla (danışman) çevrili.”
Medvedev’in yerine geçen Mişustin, hemen emeklilik reformu ve en fakirler dahil halk üzerindeki vergilerde hiç geri adım atmayacağını ilan etti.
Mişustin, Rus devletinin hizmetkar iş adamlarının tipik bir temsilcisi. Kariyerine üst düzey kamu görevlisi olarak başladıktan sonra, bir yatırım fonuna başkanlık etti, daha sonra vergi dairesi yönetimini devraldı. Putin’in yirmi yıldır dayandığı silovik, yani "kuvvet kurumları" (ordu, polis, gizli servisler, gümrük, vergi) devletin temel çekirdeğinin bir parçası olan iş dünyasına bağlı ve çok yozlaşmış. Resmi olarak ev kadını bir anne olan eşi, Mişustin’in vergi dairesinin en üst kademelerine katıldıktan sonra 11 milyon avrodan fazla kazandığını söyledi ve bu gerçek, yüksek bürokrasi çevrelerde gayet normal bir durum!
Moskova Borsası, Medvedev’in görevden alınmasından sonra tırmanışa geçti. Ancak, aynı gün ilan edilen Anayasadaki değişiklikleri daha da takdir etmesi muhtemeldir. 2024’te başkanlığa geri dönmeyeceğini söyleyen Putin, iktidar hiyerarşisinde belirleyici ağırlığını korumayı amaçlıyor olmalı.
Rusya’da, toplumsal düzenin istikrarının ve zenginlerin ayrıcalıklarının korunmasının, belirsiz mülkiyet haklarından daha çok Putin gibi baskıcı bir siyasi iktidara dayandığı unutulmamalı. LO (24.01.20)
