Sinif Mucadelesi

Gökdelenler, işçilerin üzerinde yükseliyor!

Cuma 20 Haziran 2014

Madencilik sektörünün “en iyi”işletmesi, sektörün “en tecrübeli” patronu, Soma’da, bir günde 301 işçinin canını aldı. İşte kapitalist ekonominin, bugünkü düzenin “en iyileri!”

İşçiler, o kadar önemsiz nedenle öldü ki, bu madenin eski müdürü, “bu olay, dünya madenciliğinde kara bir lekedir” demek zorunda kaldı. Somalı maden işçileri, tüm maden işçileri hatta iş yerlerinde can veren tüm işçiler gibi patronların kâr hırsı, bunu yasa haline getiren siyasetçilerin ve devlet görevlilerinin suç ortaklığının, yani düzenin kurbanı oldu.

Kanunlara göre madenlerde taşeron sistemi yasak. Ama patronlar her şeyin çaresin bulur. Madenlerde yasal çareye, “rövodans” deniyor. Madenin ruhsatı Türkiye Kömür İşletmelerinde (TKİ) ama işletme ruhsatı, patronlara veriliyor. Amaç ise kömürü daha ucuza çıkarmak deniyor. Oysa gerçek amaç, bir patronu daha zengin etmek.

Soma’da devlete ait maden ocaklarından ikisinin işletme ruhsatı, önce Ciner Holding’e onlardan da Alp Gürkan’a ait Soma Holding’e verildi. Devlet, kömürün tonunu 130-140 dolara mal ederken, Soma Holding patronu, maliyeti yedide bire indirip 20-25 dolara düşürmekle övünüyordu. Devletin yapamadığını nasıl yaptığını, madenciler yaşayarak biliyordu ama geri kalan herkes kazadan sonra öğrendi: her ne olursa olsun üretimin 1 dakika bile durması yasak, kazmayı alacak işçi gelmeden vardiyadan çıkmak yasak, yok denilen taşeron izin vermeden yemek yemek, dinlenmek, madenden çıkmak yasak. Herkes sendikalı olduğu halde uyulmayan iş kanunları, çalışma süreleri, yasak olduğu halde para kesme cezaları cabası.

İşte özeleştirme, adı ne olursa olsun taşeronlaştırmanın asıl nedeni budur; iş kanunlarındaki hiçbir hak uygulanmıyor. Kamuda zorunlu olarak yapılan masraflar, özel sektörde patronların cebinde kalıp kâra ekleniyor.

Bu sistem aç gözlü patronlar tarafından sürdürülüyor ve hükumetler de bu sistemin bir parçası. Özelleştirme istekleri patronlardan geliyor, “işbirliği” denilerek patronların hazırladığı yasalar, meclisten geçiriliyor. Patronlara en çok rant, kâr sağlayan siyasiler en çok desteği, övgüyü, elbette payını da alıyor. Bunun karşılığında, Soma gibi kriz dönemlerinde de patronların önünde kalkan oluyorlar.

Soma’da patron ortada görünmezken, enerji bakanı tüm eleştirileri üzerine aldı. Hatta başbakan bile yuhalanmaya razı olup öfkeyi patrondan uzaklaştırmaya gitti. Daha sonra giden çalışma bakanı da benzer çabayı gösterdi; kameralar karşısında söylenenleri, sanki çalışma koşullarını ilk kez duyuyormuş gibi şaşırarak dinledi, gereğini yapacağız dedi. Hatta başbakan, Ankara’ya gelen madencilerle de görüştü; onları çok “iyi” karşıladı, her talebini kabul etti. Ancak işçiler gider gitmez, patronların ne zamandır istediği işçi haklarını daha da kısıtlayan, patronları koruyan kanunlar için çalışmaları başlattı.

Örneğin işçilerin “şehit” sayılıp ailelerine devlet bütçesinden aylık ödeneceği reklam ediliyor. Oysa “iş kazası” sonrasında, ölüm halinde patron, işçinin ailesine hem tazminat ödemek hem de aylık bağlamak zorunda. Üstelik patronun işçi başına ödeyeceği para, devletin sadaka gibi vereceğinden kat kat fazla olacaktı. Yine hükumetin çalışılmayan süre için devlet kasasından madencilere ödeyeceği kısa çalışma ödeneği, patronu koruyor, işçilerin zararına olduğu gibi kanunsuz da. Çünkü işin durmasının sebebi patron olduğuna göre bu süre boyunca patron, işçiye kendi cebinden tam ücret ödemek zorunda. Soma patronu o kadar rahat ki tutuklanan müdürlerine avukat bile tutmayıp devletin avukat atama zorunluluğu nedeniyle masrafı da devlete yıkmış oldu.

Soma’da katliamdan önce olduğu gibi katliamdan sonra da patron ile hükumet arasında çok bilinçli, planlı ve işçi aleyhine işbirliği vardı ve sürüyor. Ancak onların hesaba katmadığı, işçilerdir.

Soma işçileri, çok büyük bir acının sonucunda önemli bir sınıf deneyimi yaşıyor. Bu deneyimin getireceği sınıf bilinci, öncelikle maden işçilerinin ve ardından tüm işçi sınıfının kazanımı olacak. İşte en önemli olan budur. (03.06.2014)


Ana sayfa | İletişim | Site planı | |

Site yaşamını izle tr  Site yaşamını izle Arşiv  Site yaşamını izle Arşiv 2014  Site yaşamını izle Sınıf Mücadelesi Sayı : 192 - 6 Haziran 2014  Site yaşamını izle Emekçinin Gündemi   ?