Uluslararası işçi sınıfı tüm dünyada haykırdı : "Birlik, mücadele, dayanışma"

1 Mayıs’ın uluslararası işçi sınıfının tüm dünyada "birlik, mücadele ve dayanışma" günü olmasında 19’unca yüzyılın ikinci yarısından sonra dökülen işçi kanı ve mücadeleler vardır.

1876’da Avustralya’nın Malburne kentinde taş ve inşaat işçileri, günde 8 saatlik iş günü için Parlamentoya bir yürüyüş düzenledi. Gösteri, toplantı ve eğlencelerin işçiler üzerindeki etkisinin büyüklüğü sebebiyle bu kutlamanın her yıl tekrarlanmasına karar verildi.

On yıl sonra 1886’da Amerika İşçi Sendikaları Konfederasyonun çağrısı ve önderliğinde Amerikalı işçiler, Avustralyalı işçilerin yürüyüş günü olan 1 Mayıs’ta 8 saatlik iş günü - çalışma süresi günde 12 saat haftada 6 gündü- talebiyle iş bıraktılar. 10’dan fazla kentte, 300 bini aşkın işçi gösterilere katıldı.

Patronları çok rahatsız eden bu yürüyüşlere cevap gecikmedi. Yürüyüşten üç gün sonra, bir greve saldırarak 4 işçiyi öldüren patronları protesto etmek isteyen işçi toplantısına polis saldırdı ve ölenler oldu. Bu saldırının sorumlusu olarak orada bile olmayanlar dahil sekiz işçi önderi tutuklandı. Yedisi idama mahkum edildi, ertesi yıl 4’ü idam edildi.

Ancak 8 saat mücadelesi devam etti. Amerikan Emek Federasyonu bu amaçla başlattığı kampanyayı 1 Mayıs’ta büyük bir miting ve gösterilerle bitirdi. Tüm bunların ardından İkinci Enternasyonal tüm dünyada 1 Mayıs’ın "Uluslararası İşçi Günü" olarak anılmasına karar vedi. Böylece 1890 yılından itibaren, tüm dünyada "birlik, mücadele ve dayanışma" günü olarak 1 Mayıs yürüyüşleri yapıldı.

Osmanlı’da ilk kez 1911 yılında Selanik’te, tütün, liman ve pamuk işçileri, 1 Mayıs gösterisi düzenledi. Ertesi yıl, ilk kez İstanbul’da gösteri yapıldı. 1923 yılında 1 Mayıs "Amele Bayramı" ilan edildi ancak sonraki yıl hükümet, 1 Mayıs’ı yasakladı. 1924’te çıkarılan Takriri’i Sukün yasası ile bu yasak uzun yıllar sürdü.

Yasak 1935 yılında 1 Mayıs "Bahar ve Çiçek Bayramı" adıyla ücretsiz tatil günü ilan edilmesiyle kalktı. Ancak gerçek yürüyüşler için 1975’lerin sonrasını beklemek gerekecekti.

1976’da ve ertesi yıl, yani 1977’de DİSK’in örgütlediği ve Taksim’de yapılan 1 Mayıs mitingi, Türkiye’deki en kalabalık anmadır. Mitingde DİSK Başkanı Kemal Türkler’in konuşma yaptığı sırada kalabalık üzerine ateş açıldı. İşçiler panik halde kaçmaya çalışırken panzerler de kalabalığın arasına doğru girip kitleleri sıkıştırarak Kazancı Yokuşuna itti. Bir kamyonun tıkadığı Kazancı Yokuşundan aşağıya kaçmaya çalışan kalabalığı daha da korkutmak için tekrar ateş açıldı. İşçiler panzerler altında kalarak ve birbirlerini ezerek kaçtı.

28 kişi ezilme yada boğulma nedeniyle, 5 kişi vurulma nedeniyle, 1 kişide panzer altında kalarak öldü, yaklaşık 130 kişi yaralandı. 470 kişi göz altına alındı fakat hiçbirinin olayla ilgisi kurulamadı. Ateşi kimin açtığı tam olarak belirlenememiş, olay halen aydınlatılamamıştır.

Ertesi yıl, Sıkıyönetim Komutanlığı İstanbul`da miting yapılmasına izin vermedi, sokağa çıkma yasağı ilan etti. Buna rağmen İstanbul sokaklarında 1 Mayıs kutlandı.

1980 darbe dönemiydi. 1981’de Milli Güvenlik Konseyi resmi tatil günü olmaktan çıkardı. 1 Mayıs’ın yeniden işçi sınıfı tarafından anılabilmesi için 1996’yı, yani 16 yıl sonrasını beklemek gerekecekti.