Vurguncular dünyayı açlığa sürüklüyor
Son haftalarda 30’dan fazla ülkede temel gıda maddelerine yapılan feci zamlar nedeniyle açlık isyanları başladı. Örneğin Haiti’de açlık nedeniyle sokağa dökülen insanların üzerine ateş açıldı ve en az 6 kişi öldürüldü, 200’den fazlası yaralandı. Afrika ülkelerinde isyan daha da yaygın. Senegal, Kamerun, Burkina Faso, Mısır’da açlık isyanları yaşandı. Bu ülkelerdeki temel gıda maddesi olan pirincin tonu kısa bir sürede 380 dolardan 750 dolara fırladı.
Pirinç fiyatları Türkiye’de dünya fiyatının üzerinde yüzde 130’a varan oranda arttı. Yoksul yiyeceği olan bulgur kuraklık gerekçe gösterilerek son bir yılda yüzde 155 arttı. Zıraat Odası yöneticileri, yağışların azalmasına bağlı olarak buğday ve arpada yüzde 90, kırmızı mercimekte yüzde 60 oranında kayıp yaşandığını açıkladı.
Bu fiyat artışlarını birbirinden bağımsız değil, ortak bir kaynağı var.
Hammaddelere, petrole, madenlere, gıda maddelerine yapılan zamlar çok büyük boyutlara ulaştığı için artık bunu Hindistan ve Çin’de yapılan tüketim artması nedeniyle yutturmak olanaksız hale geldi.
Taşımacılık sektöründe kullanılan yakıtın 2020 yılında yüzde onunun tarım elde edilen yakıtla karşılanacağı iddiasının da son dönemde mısır, buğday, şeker kamışı, palmiye yağına, … yapılan aşırı zamları açıklamaya yetersizdir. Artık hükümetler ve yorumcular tarım ürünlerinin aşırı artışının temel olarak spekülasyondan kaynaklandığını kabul etmek zorundalar.
Şimdi artık çok önemli miktarlarda sermaye, kısa bir süre içinde büyük kazanç elde edebilmek amacıyla hammaddeler üzerinden spekülasyon yapıyor. Örneğin, belirli bir fiyattan hammadde alınıyor ve bu hammadde kısa bir süre sonra daha yüksek bir fiyattan yeniden satılıyor. Böylece sermaye sahipleri hammadde fiyatlarında büyük bir artışa sebep oluyorlar. Bu ticari işlemler genellikle kredi yoluyla oluyor. Tarladaki ürünün sadece yüzde beşinin değeri ödeniyor. Ve bu ürün piyasaya varmadan birkaç defa el değiştirip kazanç sağlıyor.
Bu şekilde işlem yapıp kazanç sağlayan sermaye miktarında çok büyük bir artış var. Önemli miktarda parası olup ne yapacağını bilmeyen veya artık ekonominin büyüme hızının kesilmesinden dolayı üretimden fazla kazanç sağlanamadığı için bu sermaye tarım ürünleri vurgununa gidiyor. ABD’de büyük bir emlak krizi yaşandığı ve buna ek olarak borsanın kendisinin de krize girmesi nedeniyle önemli miktarda sermaye bu alanları terk ediyor.
Merkez bankaları, ABD’den başlayan mali krizin önünü kesmek için yüz milyarlarca doları bankalara aktardılar. Böylece bankalara, sigorta şirketlerine ve emeklilik fonlarına büyük miktarda para aktarmış oldular. Bu paralarla emlak sektöründe kaybettiklerini telafi etmek için başka vurgun alanlarına yöneldi. Bu alanların biri de hammaddeler.
Bugün gördüğümüz bu aşırı fiyat artışları çok büyük miktarlardaki sermayenin tarım ürünlerine yönelmesinden dolayıdır. Örneğin pirinç fiyatları 27 Mart’ta bir gün içerisinde yüzde 31’lik bir artış gördü. Şikago tarım ürünleri borsasında mısır fiyatı, altı ay içinde yüzde 80 arttı. Yılbaşından bu yana yapılan satış anlaşmalarında yüzde 20’lik bir artışla 1 milyon adet satış sözleşmesi yapıldı. Ama aslında üretimde azalma var ve fiilen yapılan tarım ürünleri ticaretinde azalma olmasına rağmen kağıt üzerindeki satışlar fırladı. Böylece fiyatlar azalacağına aşırı bir şekilde tırmanıyor.
IMF, utangaç bir şekilde "dünya ekonomisinin durgunluğu ile fiyatlar arasında bir kopukluk olduğundan" söz ediyor. Ama dünyadaki bütün idareciler, durumun ne olduğunun farkında. FAO, yoksul ülkelerin hububat faturasının 2008 yılında yüzde 56 artacağını ve bu faturanın zaten 2007’de yüzde 37 artığını belirtiyor. Dünyada on milyonlarca insan artık karnını doyuramaz durumda ama buna rağmen sermaye sahiplerinin tahribatları önlenmiyor.
Bunun temel nedeni kapitalist sınıfın ve kapitalist ekonomik sistemin kâr amaçlı olmasıdır ve bunu önlemek gereklidir. Dünyadaki hükümetler, uluslararası ekonomik kurumlar bu düzenin emrinde ve işçi ve köylülerin ürettikleri zenginlikleri sermaye sahiplerine servetlerine servet katmak için transfer ediyorlar. Böylece devasa gazino ekonomisini sürdürüyorlar. LO (18.04.08)
