Bolsonaro gidiyor, kriz sürüyor
30 Ekim’deki Brezilya cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turu Lula’ya zafer kazandırdı: %50,9, Bolsonaro ise %49,1 aldı. Bu fark 2 milyonun biraz üzerinde oya denk geliyor.
İlk turda 6 milyon oy, iki adayı ayırdı. Oy kullanmayanların sayısı aynı kalması nedeniyle Bolsonaro, Lula’dan çok daha fazla ilerleme kaydetti. Bolsonaro sonunda Anayasaya saygı göstereceğini ilan etti. Her ne olursa olsun, bu seçim derin bir fikir ayrılığının yanı sıra şimdiye kadar sağa ve sola karşı çıkan geniş kitlelerde bir yön kaybını olduğunu da gösterdi.
Bolsonaro, Brezilya’daki patronlar örgütünün ve kendisine karşı olan bankacılar birliğinin kampanyasını gördüğümüzde, burjuvalar arasında aynı fikir ayrılığı olduğu anlaşılıyor. Ancak ırkçı ve işçi karşıtı aşırı sağın bu temsilcisi, işçi sınıflarında sağlam bir destek kazandı.
Lula şimdi diyor ki, “Bu ülkenin barışa ve birliğe ihtiyacı var. Veya: “İki Brezilya yok; biz bir halkız, tek ulusuz.” Diktatörlüğe karşı savaşan bu sendikacı, 2003’ten 2010’a kadar cumhurbaşkanı olan eski çelik işçisi, sıkıntılar, suçlamalar, mahkumiyetler, hapishaneler yaşadı. Kesinlikle galip geldi ve üçüncü bir dönem kazandı. Ancak önümüzdeki Ocak ayından itibaren yöneteceği ülke değişti ve seçimlerin sahne olduğu siyasi çatışma, başka şekillerde yeniden ortaya çıkacak. Sağcı veya aşırı sağın seçilmiş yetkilileri muhtemelen şu an için Lula ile anlaşmaya hazır. Zaten sekiz yıldır sağcı senatörlere ve milletvekillerine güvenerek ve sağcı eyalet valileriyle iş birliği yaparak yönetiyordu.
Seçilmiş yetkililerin bazıları, Bolsonaro’nun müttefiki olmasına rağmen Temsilciler Meclisi başkanı gibi sırtını dönüyor. 2002’de başkan yardımcısı, bu yıl Bolsonaro’yu takdim eden Liberal Parti’nin önde gelenlerindendi. Benzer şekilde, Lula ile yeni seçilen başkan yardımcısı, sağın önde gelen liderlerinden biri idi, iki kez Sao Paulo valisi ve 2006’da ona karşı aday oldu.
Kuşkusuz, en azından şimdilik, Lula’nın, iyi ilişkiler sürdürmek istediği büyük güçlerin liderlerinden de korkacak hiçbir şeyi yok. Biden, Macron ve Putin’in kendisi Lula’yı tebrik ettiler. Amazon’un ormansızlaşmasına son vereceğine söz verdiğinde, çevrecileri memnun ettiği kadar onları da memnun ediyor.
Lula’nın yüzleşmek zorunda kalacağı asıl büyük sorunlar, küresel ekonomik krizin sonuçları, durgunluk, ticaret ve ihracattaki gerilemedir. Ekonomideki krize rağmen burjuvazi, yaşam koşullarının kötüleşmesini önlemek için mücadele eden işçilere karşı kârının korunmasını talep ediyor.
2003’teki “Sıfır Açlık” programını tekrarlayan Lula, 33 milyon Brezilyalıyı etkileyen açlığa son vereceğini duyurdu ve iş sahaları yaratmaktan bahsediyor. Ancak yirmi yıl önce, ilk döneminde, ihracatı rekor kıran Brezilya için ekonomik görünüm iyiydi.
Bugün durum artık böyle değil ve hepsi boş vaat; Lula ise Bolsonaro’nun üç yıl önce dayattığı emeklilik reformundan geri döneceğini bile söylemedi. Bu, işçiler için krizde Lula’nın yanlarında olmayacağının, onları güçlenen ve pusuda bekleyen ordudan ve aşırı sağdan koruyamayacağının işaretleri olsa gerek. (LO, 02.11.22)
