Açlığın tepkisi
Tunus’un merkezi ve batısındaki zenginliklerden, hayat standartlarından yoksun bırakılmış diğer birçok kentinde, aynı zamanda yoksul banliyölerinde,17 Ocak’tan bu yana özellikle akşam saatlerinde öfkeli protesto gösterileri patladı. Bu protesto göstericileri arasında on yıl önce Ben Ali’nin diktatörlüğüne karşı onun iktidarı terk etmesini sağlayana kadar protesto gösterileri yapan işçiler ve fakir gençler de bulunuyor.
Ben Ali ve herkesin oy birliğiyle nefret ettiği ailesi Trabelsiler yolsuzluklara batmış, yozlaşmış bir sistemin merkezine yerleşmişlerdi. İktidardaki parti RCD üçte ikisi yoksunluk ve yoksulluk içinde yaşayan bir nüfusa rağmen yerel ve Avrupalı bir burjuvazinin yüzsüzce, utanmazca zenginleşmesine istifini bozmadan göz yumdu, eşlik etti. Halk ayaklanmasının tetikleyicisi "Arap Baharı" 2010 yılının Aralık ayında ülkenin en fakir bölgelerinden birindeki Sidi Bouzid’de yaşayan genç sebze satıcısı Mohamed Bouazizi’nin kendini yakarak intihar etmesiyle başladı.
Diktatörün düşüşü ülke sınırlarının çok ötesinde büyük umutlar doğurdu. On yıl sonra yani üç cumhurbaşkanı ve sekiz hükümet değişikliğinden sonra, Ben Ali’nin iktidardan uzaklaşmasına rağmen 11 milyonluk nüfusun sosyal durumu hiçbir biçimde iyileşmedi. Madenlere sahip büyük ailelerin banka hesapları; hiçkimseyi işe almadan, yolsuzluklara batmış, iktidarsız ve etkisiz yerel yetkililerin hiçbir itirazı ve tepkisi olmadan, giderek daha da şişiyor, büyüyor.
Tunus’u da vuran küresel ekonomik kriz yoksul valilikleri daha da yoksullaştırdı ve Kasserine, Siliana, Sidi Bouzid, Tataouine veya Kairouan gibi kentlerin gençleri hayatta kalmaya çalışıyor, bir iş imkanı arıyorlar. Tunus’ta, üniversite diploması olan işsiz gençlerin hareketi oturma eylemi biçiminde birkaç aydır sürüyor, hatta bu gençlerin bazıları açlık grevine başladılar. Protesto gösterileri fakir şehirlerin nüfusunun sempatisini kazanıyor. Aynı zamanda da polis baskısıyla karşılaşıyor. Bu öfke patlaması hareketleri oldukça ilgi görüyor, halkın sempatisini kazanıyor çünkü protestocular, enflasyon nedeniyle fiyat artışlarını görenlerin, spekülasyonlar kara borsayı beslerken temel gıda ürünlerinin yokluğunu hissedenlerin öfkesini ifade ediyor. Bu arada,işsizlik dayanılmaz bir düzeyde kendini gösteriyor ve kamu hizmetleri, özellikle de sağlık alanında kötüleşme devam ediyor.
Covid-19 salgını her yerde olduğu gibi Tunus’ta da şiddetlendi. Üstelik bölgesel eşitsizlikler sağlık hizmetlerine erişimin bir ayrıcalık olarak kaldığı yoksul şehirlerde her şeyi daha da can sıkıcı, dayanılmaz hale getirdi. Örneğin son istatistiklere göre, Tataouine kentinde 150 bin nüfus için sadece üç kadın doğum uzmanı doktor bulunuyor! Kasserine hastanesi gibi Tataouine hastanesinde de yoğun bakımda çalışacak anestezi uzmanı doktor bulunmuyor. Hastalığın teşhisi, tanı koyma servisi ve laboratuvarlara gelince hasta sayısının en yüksek olduğu illerde bunlardan hemen hemen hiç bulunmuyor.
Son günlerdeki protesto gösterilerini tetikleyen öfkenin aşırı artışı Mechichi Hükümeti’nin sokağa çıkma yasağını saat 16’ya uzatma kararıyla ilgili görünüyor. Protesto gösterileri bazı durumlarda, örneğin göstericilerin 19 Ocak’ta hükümete, mafya tipi siyasi parti ittifakına ve onu destekleyen yolsuzluk yapanlara karşı isyan etmek üzere çağrı yaptıkları Gafsa’da olduğu gibi, sol militanları ve sendikacıları bir araya getiriyor. Diğer bazı durumlarda ise, bunu umutsuz olan, çaresiz kalan gençler, hatta çocuk sayılabilecek çok daha genç insanlar yapıyorlar. Başbakan ve İçişleri Bakanı olup bitenlere cevap olarak sadece güvenlik güçlerini gönderiyorlar ve daha sonra da başarılarından, yani gerçekleştirdikleri 600 tutuklamadan dolayı birbirlerini kutluyorlar. (20.01.21)
