Hayat pahalılığına karşı öfke
Tunus’ta başkent başta olmak üzere yirmiye yakın kentte Ocak ayı başında, özellikle 2018 bütçe karalarına karşı, protesto eylemleri oldu. Bu eylemlerde 8 ocaktan bu yana başkentin batısındaki Teburba kentinde bir eylemci öldürüldü, birkaçı ağır yaralandı ve birkaç yüz işi de tutuklandı.
Tunus hükümeti, başka ülkelerde olduğu gibi, IMF’nin emirlerine uyan ılımlı sağcı Nida Tunus ve İslamcı Ennahda hareketi ortaklığındaki koalisyon hükümeti. Milletvekillerinin büyük çoğunluğu kitlelerin yaşamlarını daha da kötüleştirecek kararları onayladı. KDV’ye yapılacak %1’lik zam sonucu, sübvansiyona tabi ürünler dışında (ekmek, bulgur, yağ …), birçok temel ihtiyaç maddesine zam yapılacak. Ücretlerde yeni bir vergi ve diğer başka vergiler sonucu düşüş olacak. Örneğin AVM’lere uygulanacak bir verginin neden olacağı zamlar, yine tüketicileri vuracak. Kamu sektöründeki ücret hacmi azalacağı için ücretlerde düşüş ve istihdam hacminde küçülme olacak.
Ancak bu karalara ek olarak akaryakıt, gaz zammı ve enflasyon nedeniyle yaşanan satın olma gücündeki kayba, yerli para dinarın dolar ve özellikle avroya göre (dış ticaretin büyük bir kısmı Avrupa Birliği ülkeleriyle yapılıyor) değer kaybetmesi nedeniyle yaşanan satın alma gücünün erimesi ekleniyor. Ülkenin merkezden uzak bölgelerinde ve başkent taşralarında yaşayan insanlar, bu yeni mali yasalara en çok tepki gösterenler oldu, çünkü buralardaki ekonomik şartlar çok daha kötü ve resmi %16 olan işsizlik oranı buralarda daha yüksek. Başbakan Yusuf Şahed bu gerçeği inkar bile etmiyor: "Diplomalı gençler arasındaki işsizlik oranı %40 civarında", buna diplomasızlar da eklenmeli. Bin Ali’yi iktidardan kovan kitle eylemleri, Gafsa ve Sidi Buzid bölgesindeki isyanlarla başlamıştı. Aradan 7 yıl geçmesine rağmen yine aynı yoksulluk ve ümitsizlik içindeler ve bu nedenle arada bir isyan eylemleri yaşanıyor.
Başkentteki bir yürüyüş sırasında bir eylemci, "2011 yılından bu yana kitleler farklı 7 hükümet başkanı, 300’e yakın bakan gördü, ama hayat pahalılığı %35 arttı, yolsuzluk eskisi gibi yaygın. Geçen Eylül ayında Başkan Essebsi’nin isteği üzerine eski rejiminde işlenen kamu suçlarına karşı yürütülen davalardan resmen vazgeçildi. Bu bütçe yasası iptal edilmeli."
Eylemler birkaç gün sürmesine rağmen hükümet "yürüyüş filan yok, sadece ortalığı kırıp yıkanlar var" gibi açıklamalarla yetindi. Diğer yandan 60 bin işsiz için devlet hastanelerinde ücretsiz bakım hakkı, en yoksul ailelere ek yardım hakkı tanıdı ve en düşük emekli ücretlerine 180 dinar (60 avro) zam yaptı. Bu kararlar belki öfkeleri geçici olarak yatıştıracak ama en yoksul bölgelerdeki işsizlik, sağlık sorunlarını, eğitim hakkı ve sosyal sigorta haklarının yokluğuna bir çözüm getirmeyecek. LO (19.01.18)
