Arabulucu değil, hakların budanması gündemde
15 milyon işçi ve 1.7 milyon işvereni ilgilendiren alacak, tazminat ve işe iade davalarında, 1950’den beri uygulanan İş Mahkemeleri Kanunu tarihe karıştı. Yeni yıldan itibaren işçi veya işverenin, karar için 4 hafta sınırı getirilen arabulucuya gitmesi zorunlu.
Bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı, tazminatı, işe iade davalarında, arabulucuya başvurulması “dava şartı” olacak. Hakimler, arabulucuya başvurmadan açılan davaları reddedecek.
Taraflar uzlaşırsa, arabuluculuk ücretini, işçi ve patron eşit ödeyecek. Arabulucu, ilk 30 bin lira için 1.800, sonra gelen 40 bin lira için 2 bin lira ücret alacak. Anlaşmazlık halinde, görüşmenin ilk 2 saatlik bölümü Hazine’den, aşan kısmı taraflar arasında yine eşit paylaştırılacak.
Taraflardan birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmamasıyla arabuluculuk sona ererse, toplantıya katılmayan taraf, davada haklı çıksa bile yargılama giderinin tamamından sorumlu tutulacak.
Bu yasa ile işçi haklarına bir kısıtlama da getirildi: Yıllık izin ücreti, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kötü niyet tazminatı ve iş sözleşmesinin “eşit davranma” ilkesine uyulmaksızın feshinden kaynaklanan tazminatlar için 10 yıl olan zaman aşımı süresi, 5 yıla indirildi.
İş kazası veya meslek hastalığı kaynaklı davalar, arabuluculuk dışında bırakıldı.
Yasaya göre 3 ay olan bu davalarda karar çıkma süresi ortalama bir yıl civarında. Sürekli olarak hızlı karar alınacağı söyleniyor ama kanunu uygulatamayan devletin, işçinin hakkını ve alacağını pazarlık konusu yapması gerçeği dillendirilmiyor.
Üstelik hakkından azına razı olacak işçi, üstüne bir de cebinden para ödeyecek. Böylece patronlar hem işçiye daha az ödeyecek hem de mahkeme masrafından kurtulacak. Bu patronlara yeni bir kıyak. (03.01.18)
