Sarıkamış gerçeğini çarpıtan törenler!

Geçtiğimiz yıl, Birinci Dünya Savaşı’nın yüzüncü yılıydı. Yılın son ayı, Sarıkamış Harekâtı’nın (22 Aralık 1914), yüzüncü yıl dönümüne de ev sahipliği yaptı.

Sarıkamış, dönemin İttihat ve Terakki hükumetinin savaş bakanı olan Enver Paşa’nın, Alman komutan Otto von Feldmann’la birlikte yönettiği ve resmi kaynaklara göre 50 ile 90 bin arasında askerin, tek kurşun atmadan donarak öldüğü gerçek bir katliamdır. Politikacılar ve generaller, Birinci Dünya Savaşı boyunca benzeri bir çok katliam gerçekleştirdiler.

Ancak Sarıkmış, bugün, Türk milliyetçileri ve devlet tarafından kahramanlık destanıymış gibi anılıyor, Enver, “Türklük” kahramanı olarak yüceltiliyor. İste bu durum, hem gerçeklerin çarpıtılması hem de geçmişten doğru dersler alınmasına engel.

1877-1878’deki 93 Harbi, Osmanlı İmparatorluğu’nun yenilgisi ile sonuçlanınca Batum savaş tazminatı olarak Rusya’ya verilmişti. Sarıkamış, Kars, Ardahan ve Artvin de Berlin Antlaşması ile Rusya’ya bırakılmıştı.

Kasım 1914’te Rus ordusu, savaşta olduğu Osmanlı ordusu ile kendi topraklarında savaşmamak için sınırı geçerek ilerledi, Sarıkamış’ı geçti.

Osmanlı devletini, Almanya ile gizlice anlaşarak savaşa sokanların arasında önemli yeri olan Başkomutan Vekili olan Enver Paşa, daha önce yitirilen bu bölgeyi geri almak amacıyla 19 Aralık tarihinde "Sarıkamış Harekatı"nı planladı.

Ancak ne yeterli askeri, ne yeterli cephanesi ne de yeterli bilgisi ve tecrübesi vardı. Üstelik bölge en kötü iklim şartlarındaydı. On binlerce asker, komutanların sorumsuzluğuyla, kar ve tipi altında, gece yarısı, Allah-u Erber dağlarını aşmaya zorlandı. Çoğunluğu yollarda donup kaldı. Yaz gelip kar eridiğinde Rus yetkililer, 25 bin askerin cesedi gömmek zorunda kaldı.

Deneyimli subayların tüm aksi görüşlerine karşın, Sarıkamış’a girmek, askeri ve siyasi alanda söz sahibi olmak dışında başka bir şey düşünmeyen Enver, çatışmaları durdurmadı. Asker katliamına dönüşen bir çok sonuçsuz saldırıdan sonra, Osmanlı ordusundan geriye kalanlar teslim oldu. Rus ordusu 2 bin civarında askeri, komutanlarıyla esir aldı.

Enver ise 10 Ocak günü İstanbul’a hareket etti. Ancak gitmeden önce (sadrazam) başbakana çektiği telgrafta, Rus ordusunu yendiğini bildiriyordu. Oysa Rus ordusu, gerçeği çoktan açıklamıştı. Buna rağmen, Enver yalanını gizlemek için Sarıkamış çatışmasıyla ilgili yayın yasağı kararı çıkardı.

Osmanlı ordusu, savaş boyunca, Sarıkamış’ta olduğu gibi hiçbir yerde, sınırlarını geçen orduları durduramadı. Sarıkamış’ın ayrıca 120 çoğu çocuk, sivil kurbanı da var. Askerlere yiyecek götürmek üzere yola çıkan bu genç kafilesinden geri dönen olmadı.

Sarıkamış’ta alınmaya çalışılan Kars ve Ardahan, Ekim devriminden sonra Bolşevik yönetimin 1918 Mart ayında imzaladığı Brest-Litovsk Antlaşması ile Osmanlıya iade edildi. Aynı yıl Ekim ayında Mondros Mütarekesi ile eski sınırlara dönüldü. Türkiye’nin sınırlarına yeniden katılması yine Bolşeviklerle Ankara hükumeti arasında 1920 ile 1921 yıllarında imzalanan anlaşmalar ile oldu.